natuurlijke medicijnen
 
Een groep groene pillen zijn natuurlijke medicijnen van plantaardige en dierlijke oorsprong. Geneeskrachtige plantenextracten (fytotherapeutica) hebben een eeuwenlange traditie en kennen een grote variatie aan soorten en toepassingen. Een belangrijk therapeutisch voordeel van deze medicijnen is, uitzonderingen daargelaten, het geringe aantal en de mildheid van bijwerkingen 1). Om deze reden worden geneeskrachtige planten ook toegepast bij kinderen. Voor oudere mensen met meerdere kwalen en polyfarmacie zijn minder risicovolle middelen een uitkomst. Opgemerkt dient te worden dat natuurlijke medicijnen, evenals synthetische medicijnen, slechts in beperkte mate geneeskrachtig zijn: ze verzachten veelal de symptomen en vervangen niet het belang van preventie, rust, goede voeding e.d.

chemische formule van bilobalide

blad van Gynkgo biloba

Sinds 1977 is een extract van Gynkgo biloba de op de markt. Flavonglycosiden en de terpeenlactonen ginkgolide en bilobalide, gewonnen uit de bladeren, stimuleren de doorbloeding van de hersenen. De werking van Gynkgo biloba bij Alzheimer, oorsuizen en duizeligheid is in 60 klinische studies aangetoond. Tot 2008 zijn 14 biljoen dagelijkse doses in 60 landen verkocht (Dr. Willmar Schwabe GmbH & Co).

Uitgezocht dient te worden wat de metabolieten van natuurlijke medicijnen zijn, en hoe hun lot en gedrag is na uitscheiding. Vanuit het milieugezichtspunt hebben miljoenen jaren oude moleculen wel de voorkeur boven synthetische, natuur- en lichaamsvreemde, middelen, omdat het organisme hier over het algemeen beter mee om kan gaan. Om deze reden is het ook belangrijk dat natuurlijke medicijnen tijdens de teelt en verwerking niet met synthetische stoffen (bestrijdingsmiddelen, conserveringsmiddelen e.d.) worden behandeld.
 

Een ander belangrijk aandachtspunt bij natuurlijke medicijnen is de grondstofwinning. Wanneer dit in de natuur plaatsvindt kan dat een aanslag op de verspreiding van soorten en biodiversiteit betekenen. Toepassing van natuurlijke medicijnen impliceert daarom ook duurzame collectie en bescherming van de ecosystemen waar de soorten van nature voorkomen. Daarnaast zal een belangrijke rol voor de lokale gemeenschap weggelegd dienen te zijn op het gebied van opbrengsten, kennisdeling en eventueel patenten 2).   Afb: het verzamelen van Pelargonium sidoïdes (umckaloabo) in de natuur in Zuid Afrika (foto Dr. Willmar Schwabe GmbH & Co)

Omdat natuurlijke medicijnen mengsels van actieve ingrediënten zijn, waarvan de verhoudingen onderling kunnen verschillen, is vergelijkend onderzoek naar de effectiviteit van deze middelen niet eenvoudig 3). Een groot voordeel is dat voor deze traditionele middelen geen langdurige en kostbare registratie vereist wordt, zoals dat voor andere medicijnen het geval is. Wel dient aantoonbaar gemaakt te worden dat het middel geen schadelijke bijwerkingen veroorzaakt. De European Scientific Cooperative on Phytotherapy (ESCOP) en de EU-Commissie werken aan overzichten van de bewijsvoering voor de effectiviteit en veiligheid van natuurlijke geneeskrachtige middelen.


1) Grünwald J en Ch Janike, 2006, De groene apotheek, Deltas.
2) Dr. Frank Waimer, Dr. Willmar Schwabe GmbH & Co, 2nd Conference on Sustainable Pharmacy, Osnabrück, 32 feb 2010.
3) Rininger et al 2000a en b, in Meer van JH en SBA Halkes, Fytotherapeutica; ervaring met complexiteit, TIG 20(3):220-234.