6. toelating van medicijnen op basis van een milieu-effect-bepaling
 
Om het gebruik van bepaalde milieuschadelijke medicijnen op den duur te verminderen, zullen tijdens de ontwikkeling van medicijnen de gevolgen op het milieu meegenomen dienen te worden. Een dergelijke “milieu-effect-bepaling” is voor nieuwe medicijnen al een vereiste 1). Een milieu-effect-bepaling is alleen nodig wanneer het medicijn veel toegepast zal worden en verwacht wordt dat de stof bepaalde concentraties in het milieu zal bereiken. Wanneer een stof als een medicijn in het oppervlaktewater voor zal kunnen komen in een concentratie van één microgram/L en hoger, of in de bodem in een concentratie van 100 microgram/Kg en hoger, dan zou sprake zijn van een milieurisico en zal nader onderzoek naar de eventuele gevolgen verricht dienen te worden.
 
Deze minimum grenswaarden zijn uit ecotoxiclogisch standpunt onjuist 2). Sommige stoffen zijn in lagere concentraties al schadelijk. Dit is zeker het geval wanneer stoffen met vergelijkbare effecten elkaar aanvullen of versterken; additief of synergetisch werkzaam zijn. In dat geval dragen ze ook in lagere concentraties bij aan de milieuschade. Ook zullen bij een stof de biologisch actieve omzettingsproducten (m.n. metabolieten) opgeteld dienen te woorden. Verder is belangrijk dat duidelijk wordt omschreven wat voor soort onderzoek verricht zal moeten worden; de conventionele risicobepaling is gebaseerd op weinig milieu- en medicijnrelevante actuut-toxicologische gegevens.
 
De gedachtegang achter deze maatregel is dat de industrie hierdoor meer milieuvriendelijke middelen zal gaan produceren. Het kan echter ook een rem zijn op de toch al kostbare ontwikkeling van nieuwe medicijnen, omdat de ontwikkelkosten hiermee toenemen en de kans op gedwongen verwijdering van de markt bij later ontdekte lange termijn gevolgen in het milieu groter wordt. Een oplossing is wellicht dat de farmaceutische industrie zich verbreedt tot producten en methoden die de gezondheid van dier (en mens) verbeteren.
 
Omdat deze milieu-effect-bepaling voorlopig alleen de nieuwe medicijnen betreft, wordt de milieubelasting door de bestaande middelen, die ook in de toekomst het gros van de medicijnen zullen uitmaken, via deze weg niet beteugeld. Het is daarom zinvol ervaring op te doen met milieuclassificatie van bestaande veterinaire en humane medicijnen.

> Naar volgende maatregel ter vermindering van veterinaire medicijnvervuiling

1) Volgens EU Directive 2001/82/EC.
2) De Knecht JA and Montforts MHMM 2001 Environmental risk assessment of veterinary medicine products: an evaluation of the registration procedure, SETAC Globe 2:29-31.