Groene gezondheidszorg

de gevolgen van medicijnvervuiling voor de kwaliteit van drinkwater

De belevingswaarde en bruikbaarheid van kraanwater vermindert wanneer daarin regelmatig microverontreinigingen zoals medicijnen en hun omzettingsproducten worden aangetroffen. Zo wordt in Nederland in 30% van de drinkwatermonsters acetylsalycylzuur (Asperine) in concentraties boven de 50 ng/L aangetroffen 1). De detectielimieten van de gebruikte analysemethoden liggen echter nog te hoog (10 à 50 ng/L), waardoor de verontreiniging waarschijnlijk groter van omvang is.

De universiteit van Ulm in Zuid-Duitsland heeft in 2001 met een zeer gevoelige analysemethodiek (tot femtogram per liter) aangetoond dat hormonen en hormoonachtige stoffen ook in het lokale leidingwater voorkomen. Het synthetisch pilhormoon ethinylestradiol (EE2) bereikte in dit water concentraties tussen de 0,15 en 0,5 nanogram per liter (gemiddeld 0,35 ng/L) 2). Wanneer in dit Duitse berggebied, met relatief schoon water, hormonen al in drinkwater zitten, kunnen we dit stroomafwaarts, in Nederland, ook verwachten.

Naast medicijnen worden ook tegen antibiotica resistente bacteriën in leidingwater aangetroffen, zie antibiotica(resistentie) in drinkwater.

gevolgen

De betrouwbaarheid van drinkwater en de producten die daarmee worden gemaakt, staat op het spel.
De belasting met medicijnen en medicijnresistentie via drinkwater komt boven op andere micro-verontreinigingen die wij via voeding, drank, gebruiksproducten en lucht binnen krijgen.
Reiniging van drinkwater vereist steeds meer verfijnde en kostbare reinigingstechnieken, die op zich weer bronnen zijn van nieuwe problemen (nieuwe afvalstromen, energieverbruik).

kennisbehoefte

Of bij alle milieuonderzoek naar microverontreinigingen met een hormonaal effect, vooral in (ruw) drinkwater en grondwater, de detectielimiet verlaagd kan worden (picogram/L).
Of, naast melding van individuele stofconcentraties, ook groepsconcentraties gegeven kunnen worden van stoffen die onderling additief werken of anderszins synergie vertonen.
Zonder inzicht in de aanwezigheid en biologische activiteit van omzettingsproducten zijn nog geen definitieve conclusies te trekken.
Ook is meer inzicht nodig in de cocktailwerking van stoffen; vooral bij lage concentraties en na langere blootstelling via meerdere blootstellingsroutes tegelijk (ook voeding en lucht).

> gevolgen voor bodemkwaliteit

1) Versteegh A et al, 2003 en 2007, Geneesmiddelen in drinkwater en drinkwaterbronnen, RIVM rapporten 703719004/2003 en 703719016/2007.
2) Kuch HM and K Ballschmitter, 2001, Determination of Endocrine-Disrupting Phenolic Compounds and Estrogens in Surface and Drinking Water by HRGC−(NCI)−MS in the Picogram per Liter Range, Env Sci and Tech 35(15)3201-3206.

Foto: stg. Huize Aarde